1 Dünyada ve Türkiyede Güneş Pilleri ile Elektrik Üretimi -Bölüm 1- Fri Oct 29, 2010 7:35 am
Prof.Dr. Necdet ALTUNTOP
GÜNDER – Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü Başkanı,
Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, 38039 KAYSERİ
GÜNDER – Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü Başkanı,
Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, 38039 KAYSERİ
1. GÜNEŞ PİLLERİ
[You must be registered and logged in to see this image.]Güneş pilleri (fotovoltaik piller), yüzeylerine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren yarıiletken maddelerdir. Yüzeyleri kare, dikdörtgen, daire şeklinde biçimlendirilen güneş pillerinin alanları genellikle 100 cm2 civarında, kalınlıkları ise 0,2-0,4 mm arasındadır…
Güneş pilleri fotovoltaik ilkeye dayalı olarak çalışırlar, yani üzerlerine ışık düştüğü zaman uçlarında elektrik gerilimi oluşur. Pilin verdiği elektrik enerjisinin kaynağı, yüzeyine gelen güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, güneş pilinin yapısına bağlı olarak % 5 ile % 34.5 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevrilebilmektedir. Güneş ışınımı şiddeti maksimum; 1000 W/m2 civa-rındadır. Türkiye de, bir m2 ye bir yılda gelen ortalama güneş 1şınımı miktarı 1311 kWh dir.
Güç çıkışını artırmak amacıyla çok sayıda güneş pili birbirine paralel ya da seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir, bu yapıya güneş pili modülü ya da fotovoltaik modül adı verilir. Bir kaç Watt’tan megaWatt’lara kadar istenilen kapasitede sistem oluşturulur.
2.GÜNEŞ PİLİ SİSTEMLERİ
[You must be registered and logged in to see this image.]
Güneş pilleri, elektrik enerjisinin gerekli olduğu her uygulamada kullanılabilir. Güneş pili mo-dülleri uygulamaya bağlı olarak, akümülatörler, invertörler, akü şarj denetim aygıtları ve çeşitli elektronik destek devreleri ile birlikte kullanılarak bir günes pili sistemini oluştururlar. Bu sistemler, yerleşim yerlerinden uzak, elektrik şebekesi olma-yan yörelerde, jeneratöre yakıt taşımanın zor ve pahalı olduğunda kullanılırlar. Bunun dışında dizel jeneratörler ya da başka güç sistemleri ile birlikte karma olarak kullanılmaları da mümkündür.
Bu sistemlerde yeterli sayıda güneş pili modülü, enerji kaynağı olarak kullanılır. Güneşin yetersiz olduğu zamanlarda ya da özellikle gece süresince kullanılmak üzere genellikle sistemde akümülatör bulundurulur. Güneş pili modülleri gün boyunca elektrik enerjisi üreterek bunu akümülatörde depolar. Gerekli olan enerji akümülatörden alınır. Şebeke uyumlu alternatif akım elektriğinin gerekli olduğu uygulamalarda, sisteme bir invertör eklenerek akümülatördeki DC gerilim, 220 V, 50 Hz’lik sinüs dalgasına dönüştürülür. Benzer şekilde, çeşitli destek elektronik devreler sisteme katılabilir.
Güneş pili sistemleri uygulamada, şebekeye bağlı (on grid) ve Şebekeden bağımsız (off grid) sistemler olarak iki tiptir. Şekil-1 de şebekeye bağlı bir sistem ve elemanları görülmektedir.
[You must be registered and logged in to see this image.]Güneş pili sistemlerinde, sistemin ürettiği enerji direk olarak şebekeye verilir. Bu uygulamada güneş pillerinin ürettiği elektrik enerjisini depolamak gerekmediği için, sistemde akü-mülatör ve benzeri cihazlar kullanılmamaktadır. Bu sebepten dolayı ilk yatırım maliyeti düşmekte ve güneşten elde edilen elektriğin maliyetide azalmaktadır. Türkiye de mevcut mevzuat, güneşten elektrik enerjisi elde etme ve şebekeye verme, ihtiyaç duyulduğunda tekrar şebekeden geri almaya imkan vermemektedir.
Güneş pili sistemlerinin şebekeden bağımsız (off grid) olarak kullanıldığı uygulama alanları aşağıda sıralanmıştır:
-Haberleşme istasyonları, kırsal radyo, telsiz ve
telefon sistemlerinde,
- Petrol boru hatlarının katodik koruması
-Hava, su, rüzgar telemetrik gözlem istasyonları,
- Bina içi ya da dışı aydınlatılması, soğutma ve
küçük güç temininde,
-Yerleşim yerlerinden uzakta TV, radyo,
buzdolabı gibi aletlerin çalıştırılması,
- Tarımsal sulama amaçlı su pompalama,
- Orman – yangın gözetleme kuleleri,
- Deniz fenerleri,
- İlk yardım, alarm ve güvenlik sistemleri,
- Deprem ve hava gözlem istasyonları,
- İlaç ve aşı soğutma,
-Uzay araçlarında,
-Küçük güç ünitelerinde (saat, hesap makinesi vb.),
-Trafik sinyalizasyonunda,
-Askeri amaçlar,
için kullanılmaktadır.]